Πλατεία πόλης

Ολοκλήρωση ενότητας: 2006

Πόλη, σύμφωνα με τον Παυσανία, είναι ο τόπος εκείνος που συγκροτείται γύρω από το θέατρο, το γυμνάσιο και κυρίως τον δημόσιο χώρο. Πόλη είναι ο οργανωμένος χώρος όπου οι άνθρωποι εκπαιδεύονται, ψυχαγωγούνται και γνωρίζονται μεταξύ τους. Τόπος συνάντησης, επικοινωνίας, σύγκρουσης, τόπος ελπίδας, τόπος εν τέλει κοινός για όλους και προσωπικός για τον καθένα από εμάς.

Τι είναι, όμως, πόλη για μας τους ίδιους; Ας εξετάσουμε για μια ακόμα φορά, τι είναι αυτό που μας κάνει να παραμένουμε εδώ, ή αυτό που μας κάνει να θέλουμε να το βάλουμε στα πόδια, τι είναι αυτό που όλοι εμείς μόνοι μας δημιουργήσαμε και τώρα δεν θέλουμε να αποδεχτούμε.

Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα οι κάτοικοί της χώρας συγκεντρώθηκαν στα αστικά κέντρα που πύκνωσαν ξαφνικά. Αναγκάστηκαν να κινούνται σε μεγαλύτερες αποστάσεις, για περισσότερο χρόνο, ταξιδεύοντας όλο και μακρύτερα για εργασία, εκπαίδευση, αναψυχή συσσωρεύοντας κόπωση και διαμαρτυρία για το αστικό περιβάλλον. Καιρό τώρα, το πρώτο πράγμα που ακούει κανείς σε οποιαδήποτε συζήτηση για την Ελληνική πόλη είναι η αποδοκιμασία, ενώ η προτεινόμενη λύση είναι πάντα η φυγή, η επιλογή ενός άλλου τόπου όπου θα μπορεί κανείς απομακρυνόμενος από τους άλλους να βρει τον εαυτό του.

“Αν το μόνο είδος τοπίου που θεωρούμε ότι έχει αξία είναι αυτό όπου δεν υπάρχει η ανθρώπινη παρουσία”, σημειώνει ο John Brinckerhoff Jackson, “τότε τοποθετούμε τον εαυτό μας μακριά από την φύση, εξορίζοντάς τον, παραδόξως, από το δικό μας κόσμο.”

Ο γράφων συμμερίζεται την παραπάνω θεώρηση. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν φαίνεται να καταλήγει σε πειστική απάντηση μακριά και έξω από το περιβάλλον που τον διαμόρφωσε, την πόλη, γιατί είναι αυτή που τον δημιούργησε, η πόλη είμαστε εμείς. Περπατάμε μόνοι στο δημόσιο χώρο, κι όμως ταυτόχρονα βρισκόμαστε όλοι μαζί. Συχνάζουμε σε μέρη που γνωρίζουμε για να συναντήσουμε τους ανθρώπους με τους οποίους συνδεόμαστε αποζητώντας όλοι το ίδιο: έναν τόπο συνάντησης, συγκέντρωσης, επικοινωνίας. Όποια και αν είναι η άποψη του καθενός, η πόλη και οι δημόσιοι χώροι της, άδειοι ή γεμάτοι παραμένουν ο κοινός μας τόπος, στην κυριολεξία αλλά και στη μεταφορά της φράσης.